پیری، به یک‌باره اتفاق میفتد!
پیری و سالمندی چه بر سر سلول‌های ما می‌آورد؟
برگرفته از مقاله “Nonlinear dynamics of multi-omics profiles during human aging”
این محتوای متنی به معرفی مطالعه Shen و همکاران (2024) با عنوان « سازوکارهای غیرخطی نیمرخ اومیکس چندگانه در فرآیند پیری» می‌‌پردازد که در مجله Nature به چاپ رسیده است. این مجله یکی از معتبرترین و ممتازترین مجلات علمی در جهان است که پژوهش‌هایی با کیفیت بالا در زمینه‌های مختلف علمی منتشر می‌کند. نکته قابل‌توجه این مطالعه، روش‌شناسی قوی آن و استفاده از فناوری‌های توان بالا (High throughput) برای تولید داده‌های بزرگ‌مقیاس در حوزه اومیکس (Omics) است. داده‌های اومیکس در سطوح مختلفی مانند سطح ژنوم به دست می‌آیند و به‌واسطه مدلسازی‌های پیشرفته‌ای که بر روی آن‌ها صورت می‌گیرد، دیدی جامع از سامانه‌های زیستی به ما ارائه می‌کنند.
خلاصه:
پیری، به‌عنوان یک فرآیند پیچیده و چندبعدی، تأثیرات عمیق و گسترده‌ای بر سلامت انسان دارد و به‌طور مستقیم با بروز انواع بیماری‌ها و اختلالات سلامتی ارتباط دارد. این بیماری‌ها شامل مشکلات قلبی-عروقی، دیابت، فشار خون بالا، سرطان، و اختلالات انحطاط عصبی (neurodegenerative) مانند آلزایمر هستند که هر کدام به‌نوبه خود بر کیفیت زندگی و طول عمر افراد تأثیرگذارند. در نتیجه، بررسی دقیق و درک تغییرات سلولی و مولکولی که زیربنای این بیماری‌ها را تشکیل می‌دهند، برای طراحی و توسعه درمان‌های مؤثر و بهبود سلامت عمومی در سنین بالا از اهمیت حیاتی برخوردار است. هدف نهایی چنین مطالعاتی، افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی در دوران سالمندی است.
در حالی که بسیاری از تحقیقات قبلی بر تغییرات خطی و تدریجی در سطح سلولی و مولکولی طی روند پیری تمرکز کرده‌اند، شواهد جدید نشان می‌دهند که شیوع بیماری‌های مرتبط با پیری و خطر مرگ در افراد سالمند در دوره‌های خاصی به‌طور غیرمنتظره‌ای افزایش می‌یابد. این افزایش‌ها به‌طور خطی و پیوسته پیش نمی‌روند بلکه در دو دوره سنی مشخص، یکی در حدود 44 سالگی و دیگری در حدود 60 سالگی، به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابند. این تغییرات ناگهانی و چشمگیر نشان‌دهنده آن است که فرآیند پیری ممکن است به‌صورت غیرخطی و با سرعت بیشتری در این دوران‌ها اتفاق بیفتد.
مطالعات طولی اخیر که بر روی یک گروه نمونه شامل 108 فرد در رده سنی 25 تا 75 سال انجام شده، الگوهای غیرخطی ثابت در نشانگرهای مولکولی مرتبط با پیری را شناسایی کرده است. این مطالعه تأیید می‌کند که پیری یک فرآیند خطی و تدریجی نیست، بلکه می‌تواند در دوره‌های مشخص سنی تغییرات ناگهانی و قابل توجهی داشته باشد. این نتایج نشان می‌دهند که در حدود سنین 44 و 60 سالگی، تغییرات در سلول‌ها و مولکول‌ها به‌طور سریع و غیرخطی اتفاق می‌افتد، که می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های مرتبط با پیری شود.
این یافته‌ها اهمیت بررسی تغییرات مولکولی غیرخطی را در فرآیند پیری برجسته می‌سازند. فهم بهتر این تغییرات می‌تواند به توسعه روش‌های درمانی و پیشگیرانه کمک کند که نه تنها بر اساس تغییرات تدریجی، بلکه بر اساس نوسانات و تغییرات ناگهانی در فرآیند پیری طراحی شده باشند. به‌طور کلی، این تحقیق بر ضرورت درک پیچیدگی‌های فرآیند پیری و تغییرات غیرخطی مرتبط با آن تأکید می‌کند و به ما کمک می‌کند تا راهبردهای بهتری برای بهبود سلامت و کیفیت زندگی در دوران سالمندی طراحی کنیم.
مترجم و گردآورنده: سمانه عبدی
دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی شناختی دانشگاه شهید بهشتی
برای دسترسی به متن اصلی مقاله کلیک کنید.
باشگاه مغز برای مقابله با تاثیرات دوران پیری بر کارکردهای شناختی، کتابی با عنوان باشگاه مغز خانواده منتشر کرده است که تمرین‌های مغزی مدون و جذابی برای همه سنین از جمله افراد سالمند دارد؛ افراد سالمند با استفاده از تمارین این کتاب می‌توانند عملکردهای مغزی خود را تقویت کنند.
برای تهیه کتاب باشگاه مغز خانواده کلیک کنید.
