رشد علوم و فناوری‌های شناختی در سه دهه اخیر، ابزارهای متفاوتی را برای مطالعه عملکردهای مغزی انسان و مداخله در آنها در اختیار قرار داده است. تصویربرداری مغزی ساختاری و عملکردی با MRI، روشهای دیگر نقشه‌برداری از مغز با استفاده از جریان‌های الکتریکی یا امواج الکترومغناطیسی، انواع روشهای تحریک مغزی و همچنین فناوری‌های تغییر و بازتوانی شناختی مجموعاً در قالب "ابزارهای مطالعه و مداخله درمغز انسان" قابل جمع بندی هستند.
دکتر حامد اختیاری در طی دو ترم مجموعه این ابزارها را با دیدگاه کاربردی ابتدا معرفی نموده و سپس به جزئیات فنی و بالینی آنها پرداخته است. این مجموعه کلاس‌ها شامل دو دوره مقدماتی و تکمیلی می باشد که دوره تکمیلی آن در 23 جلسه (12 جلسه مقدماتی و 11 جلسه پیشرفته) ارائه شده است.
مشاهده این کلاس‌ها برای تمامی علاقه‌مندان آشنایی با مغز انسان و همچنین دانشجویان رشته‌های مهندسی برق و الکترونیک، مهندسی پزشکی، روانشناسی، پزشکی و روانپزشکی پیشنهاد می‌گردد. امید است این دو دوره آموزشی، به گسترش دانش علوم و فناوری‌های شناختی در دانشگاه‌های ایران کمک نماید.
| سرفصل‌ها و جلسات دوره: |
|---|
|
جلسه اول، مبانی تصویر برداری مغزی کاربردی
1 -
مقدمه
2
- مروری بر یک مقاله
3
- روشهای علوم اعصاب شناختی
4
- مراحل مطالعه 1-fMRI
5
- مراحل مطالعه 2-fMRI
6
- کاربردهای fMRI-1
7
- کاربردهایfMRI- 2
8
- کاربردهای fMRI-3
9
- آینده fMRI-1
10
- آینده fMRI-2
|
|
جلسه دوم، طراحی آزمایشگاهی برای تصویربرداری عملکردی -1
1
- عملکرد شناختی مورد هدف
2
- فرضیه
3
- طراحی مراحل مطالعه fMRI
4
- لایه های حوزه شناختی زبان
5
- بررسی یک مطالعه طراحی
6
- Conjunction Design
7
- طراحی پارامتریک
8
- نکات
9
- آگاهی از تغییر فعالیت مغزی
|
|
جلسه سوم، طراحی آزمایشگاهی برای تصویربرداری عملکردی -1
1
- Conjunction Design
2
- تعامل عملکردهای شناختی
3
- Factorial Design
4
- Multi Block Design
5
- دستورالعمل های عمومی
6
- طراحی مرتبط با اتفاق
7
- انواع روشهای مرتبط با اتفاق
8
- بررسی سه مورد طراحی مرتبط با اتفاق
9
- طراحی مختلط
|
|
جلسه چهارم، تصویر برداری ساختاری و عملکردی
1
- تصویر برداری ساختاری و عملکردی
2
- اصول اساسی MRI
3
- TE & TR
4
- از بین رفتن سیگنال
5
- TE & T2
6
- انواع پروتکل های MRI
7
- مفاهیم اولیه
8
- ثبت
9
- سیستم مختصات Talairach
10
- سیگنال های fMRI
11
- ویژگیهای سیگنال fMRI
12
- سیگنال های حقیقی
13
- تفاضل شناختی
|
|
جلسه پنجم، مبانی بیولوژیک و شناختی سیگنال های fMRI
1
- مقدمه
2
- Functional MRI
3
- منشاء دیتای fMRI چیست؟
4
- پروتکل BOLD
5
- HRF
6
- تأثیرات BOLD
7
- مراحل آزمایش fMRI- ساختاری
8
- مراحل آزمایش fMRI- عملکردی
9
- نقشه آماری
10
- مدل GLM
11
- منشاء شناختی دیتای fMRI
12
- Block Design
13
- طراحی مرتبط با اتفاق
14
- آنالیز ملودیک
|
|
جلسه ششم، مدولاسیون ارادی فعالیت مغزی
1
- مدولاسیون ارادی فعالیت مغزی
2
- Motor Imagery- Spatial Imagery
3
- مسیرآنالیز دیتای fMRI
4
- جداسازی
5
- توصیف خط لوله آنالیز دیتای fMRI-1
6
- توصیف خط لوله آنالیز دیتای fMRI-2
7
- توصیف خط لوله آنالیز دیتای fMRI-3
8
- اصول اتصال
9
- Task Based fMRI
10
- انواع اتصال
11
- Resting State Network
|
|
جلسه هفتم، تصویربرداری مغزی عملکردی؛ کاربردها و امیدها
1
- مقدمه
2
- کارکرد نقشه برداری در مطالعات fMRI
3
- گزارشی از آمار اعتیاد در دنیا
4
- بیماری اعتیاد چیست؟
5
- fMRI در افراد مبتلا به ولع مصرف مواد مخدر
6
- انواع مطالعات در معتادین با استفاده از fMRI
7
- اثر پرهیز بر ولع
8
- برآورد خروجی درمان
9
- مدل ما چیست؟
10
- مدلهایی برای توصیف پدیده ولع
11
- Default Network
|
|
جلسه هشتم، تصویربرداری مغزی در دنیای واقعی
1
- مقدمه
2
- اعتیاد
3
- مفهوم اعتیاد به مواد مخدر
4
- طراحی مطالعه fMRI در ولع به مواد مخدر
5
- نظارت برخروجیهای درمانی
6
- مقایسه افراد پرهیز مدار- متادون و نرمال
7
- پیشگویی خروجی درمان
8
- Connectivity Analysis
9
- چگونگی مدیریت ولع به مواد
10
- تخریب
11
- نتیجه گیری
|
|
جلسه نهم، نقشه برداری عملکردی مغز برای مداخلات شناختی
1
- مقدمه ای بر مداخلات شناختی
2
- عملکردهای شناختی در مطالعات fMRI
3
- نقشه برداری واکنش نشانه
4
- تفکیک عملکردهای شناختی
5
- انواع مطالعات fMRI
6
- Networks Models در تصویربرداری مغزی
7
- معرفی سایر Network ها
8
- مدل مداخله
9
- جمع بندی
|
|
جلسه دهم، مبانی MRI ؛ شیمیایی و ساختاری
1
- مقدمه
2
- MRI ساختاری
3
- تقسیم بندی بافت
4
- حجم سنجی
5
- VBM
6
- ضخامت کورتکس
7
- 1-MRS
8
- 2-MRS
9
- 3-MRS
10
- 4-MRS
11
- سوأل
|
|
جلسه یازدهم، مبانی تصویربرداری از ماده سفید مغز
1
- مقدمه
2
- ماده سفید مغز
3
- عکسبرداری از ماده سفید مغز
4
- DWI
5
- DTI
6
- انواع تصاویر گرفته شده
7
- Tractography
8
- چالش ها
9
- کاربردهای اساسی و کلینیکی
|
|
جلسه دوازدهم، آینده روشهای علوم اعصاب شناختی انسانی
1
- مقدمه
2
- پروژه BigBrain
3
- اطلس شناختی
4
- بانک های اطلاعاتی چند مدله
5
- ذخایر
6
- چگونگی استفاده از بانکهای اطلاعاتی
7
- مداخله
8
- علوم اعصاب شناختی در خدمت مردم- 1
9
- علوم اعصاب شناختی در خدمت مردم-2
|
|
جلسه سیزدهم، مبانی تحریک مغناطیسی فراجمجمه‌ای (TMS)
1
- انواع تحریک مغزی
2
- تاریخچه
3
- اصول TMS
4
- انواع TMS
5
- مفهوم Phosphene
6
- rTMS
7
- TMS در علوم شناختی
8
- rTMS در حوزه کلینیکال
9
- توالی های پالس TMS
|
|
جلسه چهاردهم، کاربرد TMS در علوم اعصاب شناختی
1
- مقدمه ای بر سطوح مغز
2
- روشهای تحقیقات مغزی
3
- روش تحریک مغزی
4
- مقدمه ای بر TMS
5
- ایجاد جریان الکتریکی شدید داخل سیم پیچ
6
- Single Pulse TSM
7
- تحریک پذیری مغز
8
- فسفین چیست؟
9
- Paired Pulse TSM
10
- Repeated Pulse TSM
11
- Navigated TSM
12
- کاربرد TMS در مطالعات شناختی
13
- کاربرد Lesion ها در مطالعات شناختی
14
- نتیجه گیری
|
|
جلسه پانزدهم، کاربرد TMS در علوم اعصاب بالینی
1
- انواع تحریک مغزی
2
- چگونگی انجام تحریک مغزی
3
- سیستم 10/20
4
- انتخاب شدت تحریک
5
- TMS Protocols
6
- Language Mapping
7
- مداخله کنترل
8
- Control Conditions
9
- rTMS درعملکرد بالینی
10
- کاربردهای درمانی rTMS
11
- مروری دوباره
12
- تأثیر بالینی TMS
13
- کاربردهای اخلاقی TMS
14
- چند مثال
15
- Teta Burst stimulation
16
- تعاریف
17
- دستورالعملهای ایمنی rTMS
|
|
جلسه شانزدهم، مبانی تحریک فراجمجمه ای( TES)
1
- روشهای علوم اعصاب شناختی
2
- انواع روشهای تحریک مغزی
3
- tDCS
4
- تأثیرات tDCS
5
- طراحی مطالعه
6
- طراحی مطالعه با 1-tDCS
7
- طراحی مطالعه با 2-tDCS
8
- طراحی مطالعه با 3-tDCS
9
- طراحی مطالعه با 4-tDCS
10
- چگونگی عملکرد تحریک الکتریکی در مغز
11
- مدلسازی مغز جهت بررسی tDCS
12
- اتصالات مغزی
13
- استفاده از tDCS به عنوان یک درمان
|
|
جلسه هفدهم، روش های TES (tDCS & tACS)
1
- روشهای علوم اعصاب شناختی
2
- مقدمه ای بر tDCS
3
- NIBS
4
- تنظیمات tDCS
5
- پیکر بندی tDCS
6
- چگونه tDCS کار می‌کند؟
7
- گلوتامات
8
- مدل های کامپیوتری مغز
9
- نقش tDCS در درمان
10
- انواع مونتاژ
11
- مطالعات TES
|
|
جلسه هجدهم، مبانی طیف نگاری مادون قرمز نزدیک کارکردی
1
- مقدمه
2
- Spectroscopy
3
- کاربردهای NIRS
4
- بررسی یک مطالعه با fNIRS
5
- انواع تکنیکهای fNIRS
6
- fNIRS
7
- مقایسه fMRI و fNIRS
8
- نرم افزار و سخت افزار fNIRS
9
- کاربرهای fNIRS
|
|
جلسه نوزدهم، مبانی مغز نگاشت و نوروفیدبک
1
- EEG
2
- منشاء EEG
3
- تجزیه و تحلیل فرکانس
4
- Powerspectrum
5
- Synchrony
6
- امواج تتا به عنوان حامل
7
- ERP
8
- Neurofeedback
9
- انواع پروتکل های نوروفیدبک
|
|
جلسه بیستم، پتانسیل پس رویدادی برای طب اعتیاد
1
- مقدمه ای بر کاربرد ERP
2
- EEG
3
- آنالیز فرکانس
4
- Power Spectrum
5
- همزمانی
6
- ERP
7
- ERP به عنوان ابزار درمان
8
- الگو سنجش شناختی
9
- ERP Task
10
- Executive Control
|
|
جلسه بیست و یکم، فناوری بازتوانی شناختی با تاکید بر اختلالات اعتیادی
1
- مقدمه
2
- تغییرات ساختاری مغز
3
- مدل لوب آهیانه
4
- مقدمه ای بر فناوری بازتوانی شناختی
5
- درمان اعتیاد در ایران
6
- آسیبهای مغزی مرتبط با مصرف مواد
7
- مکانیسم DRBD (1)
8
- مکانیسم DRBD (2)
9
- چگونگی تشخیص DRBD
10
- ابزارهای شناختی
11
- چگونگی آموزش بیماران (1)
12
- چگونگی آموزش بیماران (2)
13
- بازتوانی شناختی چگونه اتفاق می افتد؟
14
- سوأل
15
- ناحیه جانبی- طرفی قشر جلویی پیشانی
16
- تمارین تقویتی DLPFC
17
- 10 قانون برای تقویت مغز
18
- شواهد بازتوانی های شناختی
19
- Insula
20
- جمع بندی
|
|
جلسه بیست و دوم، ارزیابی های شناختی؛ عملکردهای اجرایی و توجه
1
- مقدمه
2
- تعداد عملکردهای شناختی
3
- یک چارچوب کاربردی
4
- بسته کاغذی مدادی ارزیابی شناختی
5
- مدل بدلی
6
- سامانه اجرایی مرکزی
7
- آزمون فراخنای ارقام رو به جلو
8
- اطلاعات اصلی
9
- آزمون فراخنای ارقام رو به عقب
10
- آزمون توالی حروف و ارقام
11
- آزمون جایگزینی اعداد و نمادها
12
- آزمون ساخت دنباله (1) و (2)
13
- آزمون سیالی-کلامی
14
- آزمون استروپ
15
- مثالی از آزمون استروپ
|
|
جلسه بیست و سوم، ارزیابی شناختی؛ حافظه
1
- مقدمه
2
- مقدمه ای بر ابزارهای سنجش شناختی
3
- مروری بر مطالب گذشته
4
- ALVT (1)
5
- ALVT (2)
6
- نمایش نمرات ALVT به صورت نمودار
7
- ALVT (3)
8
- مثال
9
- بازشناسی
10
- تمرین
11
- شکل پیچیده آزمون ری استریخ
12
- جمع بندی
|
